 |
| Cột đá thề ở Chùa Hòa Liễu |
Quê Mẹ
mình có lễ hội Minh thề thật độc đáo. Độc đáo vì trong tháng Giêng này đâu đâu
cũng tổ chức lễ hội cầu tài cầu lộc, còn lễ hội ở đây lại thề nguyền cho sự ăn ở
trong sáng, minh bạch, không tơ hào công sản, không bức hại dân lành…
Lễ hội diễn
ra vào ngày 14 tháng Giêng hàng năm, tại Miếu thờ Thành hoàng bản thổ, thôn Hoà
Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thuỵ. Lễ hội là sự kết hợp giữa tín ngưỡng với
giáo dục đạo lý nhân cách. Tương truyền, chùa Hoà Liễu là một ngôi chùa cổ được
xây dựng từ thế kỷ XIII, có tên là Thiên Phúc Tự. Giữa thế kỷ XVI, vợ của Thái
Thượng hoàng Mạc Đăng Dung là Thái hoàng Thái hậu Vũ Thị Ngọc Toản đã đến ấp
Lan Niểu (thôn Hoà Liễu ngày nay) tự bỏ tiền và vận động hoàng thân quốc thích,
quan lại triều Mạc góp tiền của tu tạo ngôi chùa cổ. Thái Hoàng Thái Hậu còn xuất
tiền mua ruộng cúng dâng Tam Bảo, nhiều người thấy thề cũng noi theo. Số ruộng
này làng gọi là Thánh điền, một phần diện tích dành cho nhà chùa cấy, một phần
dùng vào việc tuần tiết lễ hội, còn lại để chia cho dân đinh cày cấy hưởng lộc
và cho cấy đấu thầu lấy thóc lập quỹ nghĩa thương phòng khi đói khó cấp đỡ cho
người nghèo, cố nhân, quả phụ… Cũng chính từ đây, Thái hoàng Thái hậu đã cùng với
dân làng lập ra một Hịch văn hội Minh thề quy định lấy chí công làm trọng - người
nông dân không phân biệt giàu - nghèo đẳng cấp xã hội, với khí phách kẻ sĩ giữ
tiết tháo không vì cơ hàn mà xâm phạm của công. Và, lễ hội Minh thề đã ra đời,
được nhân dân làng Hoà Liễu gìn giữ trong suốt nhiều thế kỷ qua.
Trong lễ
hội có nghi thức quan trọng nhất là việc đại diện hội đồng bô lão đọc Văn hội
Minh thề, trong đó nêu rõ: mọi người trong làng từ hương chức đến nhân dân,
trên là bô lão, dưới từ 18 tuổi trở lên, ai dùng của công dùng vào việc công
xin thần linh ủng hộ, ai lấy của công dùng vào việc tư, cầu thần linh đả tử… kẻ
nào làm tôi bất trung, làm con bất hiếu, xin thần linh tru diệt…
Lễ hội
Minh thề năm nay đến thật đúng lúc khi mà các quan chức Hải Phòng đang gồng
mình chịu trận trước búa rìu dư luận cả nước về vụ cưỡng chế đất đai của ông
Đoàn Văn Vươn ở Tiên Lãng đến nỗi Thủ tướng Chính phủ cũng phải trực tiếp vào
cuộc bằng việc chủ trì một phiên họp để nghe các quan chức Hải Phòng giải trình
sự việc. Chợt nghĩ nếu được phép mình sẽ đề nghị Thủ tướng đưa cái hội nghị
này ra ngay Chùa Hòa Liễu Kiến Thụy, Hải Phòng để họp và để cho các quan chức Hải Phòng tuyên thệ ngay cột đá thề chùa Hòa Liễu như trong lễ hội Minh thề xem sao
nhỉ? Nếu thật vậy thì có lẽ các vàng mấy cha này cũng chẳng dám thề thốt, bởi chưa
kịp mở lời thì thánh thần đã vật chết tươi.
Sang năm
có dịp về quê, mình sẽ cố gắng ở lại để dự lễ hội Minh thề này xem thế nào, có
đông như lễ hội xin ấn đền Trần hay lễ hội chùa Hương không? Nói thế thôi chứ
chắc rằng làm sao mà đông được, bởi đầu năm người ta chen lấn nhau đi giành tài giành lộc chứ ai lai đi thề rằng mình không tơ hào của công, không ức hiếp nhân
dân. Bởi từ lâu ai cũng hiểu rằng nếu không tơ hào của công, không cướp của dân
thì các quan chức nhà ta làm sao mà giàu nhanh đến thế, và cũng đâu phải vô
tình mà từ xưa ông bà ta đã dạy: Con ơi nhớ lấy câu này, cướp đêm là giặc cướp
ngày là quan.
