Từ một lời tuyên thệ

Biển người trước điện Capitol chờ chứng kiến lễ nhậm chức (Ảnh HM)

Lời tuyên thệ của Tổng thống Mỹ trong lễ nhậm chức được quy định tại Điều II, mục 1 của Hiến pháp Mỹ là phải  đọc đúng từng chữ như sau: “I do solemnly swear (or affirm) that I will faithfully execute the Office of President of the United States, and will to the best of my ability, preserve, protect and defend the Constitution of the United States...”. (Nghĩa là: Tôi long trọng tuyên thệ (hoặc thề) rằng sẽ trung thành thực hiện nhiệm vụ tổng thống Hoa Kỳ và sẽ dốc hết khả năng để giữ gìn, bảo vệ và bênh vực Hiến pháp Hoa Kỳ).

Nếu vì một lý do nào đó, lời tuyên thệ trên bị đọc sai thì phải buộc phải tuyên thệ lại. Trong lễ tuyên thệ nhậm chức của Tổng thống Obama ngày 20-1 vừa qua đã xảy ra trục trặc này. Do lúng túng thế nào đó thẩm phán Tòa án tối cao John Roberts đã đọc sai vị trí của từ “faithfully” trong câu tuyên thệ khiến cho Tổng thống Obama cũng đọc sai theo. (Thay vì “faithfully execute the Office of the President of the United States” nhưng lại đọc “execute the Office of the President of the United States faithfully”). Sau đó vị thẩm phán và Ông Obama đã phải cẩn thận sửa sai bằng cách đọc lại nguyên văn lời tuyên thệ theo đúng quy định.

Một chi tiết nhỏ tưởng chỉ mang tính hình thức và có lẽ cũng chẳng mấy người kịp để ý, thế nhưng họ vẫn không bỏ qua dẫu biết rằng hình ảnh buổi lễ này đang được truyền đi khắp thế giới với hàng tỷ người đang theo dõi. Tại sao phải thế, vì tuy là điều “nhỏ’ nhưng đã được quy định tại hiến pháp thì phải tuyệt đối trung thành. Rất tiếc, chi tiết này báo chí ta chỉ đưa tin theo 2 cách, một là thông tin khách quan, hai là hàm ý chê trách, còn tính nghiêm túc thực thi những điều thuộc về hiến pháp thì chẳng thấy nói đến(?)

Còn lời thề của tổng thống Mỹ, đã tồn tại trong hiến pháp gần hai trăm năm nay, sao họ không thề trung thành với đảng của họ (Mỹ theo chế độ lưỡng đảng nên chỉ đảng dân chủ hoặc đảng cộng hoà) mà lại thề trung thành với hiến pháp. Xét cho cùng đảng chỉ là một tổ chức chính trị trong xã hội, đâu phải toàn dân, vậy nên lợi ích của đảng đâu phải lúc nào cũng đồng nhất với lợi ích của toàn dân, cho nên thề trung thành với hiến pháp là hợp lẽ nhất, vì hiến pháp chính là cam kết trách nhiệm cao nhất của chính quyền với nhân dân trong việc thực thi quyền lực mà nhân dân giao phó. Dân được quyền gì, chính phủ được quyền gì? Dân có trách nhiệm gì, chính phủ có trách nhiệm gì?

Thề trung thành với hiến pháp chính là văn minh pháp trị. Chỉ đơn giản vậy thôi nhưng không phải đâu cũng làm được!